Η έλλειψη σιδήρου αποτελεί ένα κοινό πρόβλημα υγείας που επηρεάζει πολλές γυναίκες, αλλά και άντρες σε μικρότερη συχνότητα, παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τo 29.9% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας παγκοσμίως έχει αναιμία. Περίπου, δηλαδή, 1 στις 3 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα εμφανίσει χαμηλά επίπεδα σιδήρου.
Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας προϊδεάσουν;
Στα συμπτώματα έλλειψης σιδήρου περιλαμβάνονται:
- Κούραση και αδυναμία
- Χλωμό δέρμα
- Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα-επιρρέπεια σε λοιμώξεις/ιώσεις
- Τριχόπτωση/Εύθραυστα νύχια
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Ζάλη και πονοκέφαλοι
- Αλλοτριοφαγία – Σύνδρομο «Πίκα» (Κατανάλωση μη βρώσιμων ουσιών, τα οποία δεν έχουν κάποια θρεπτική αξία, όπως ξύλου, γόμας, σοβά, άμμου, κιμωλίας, σαπουνιού, χαρτιού κ.α)
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες έλλειψης σιδήρου;
Οι κυριότερες αιτίες έλλειψης σιδήρου περιλαμβάνουν:
- Απώλεια αίματος: Η βαριά ή παρατεταμένη εμμηνορρυσία μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σιδήρου.
- Αυξημένες ανάγκες κατά την εγκυμοσύνη: Κατά την εγκυμοσύνη οι ανάγκες σιδήρου των γυναικών αυξάνονται λόγω των αυξημένων αναγκών ανάπτυξης του εμβρύου.
- Διατροφή: Η μη επαρκής πρόσληψη σιδήρου μέσω της διατροφής μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σιδήρου. Καλές πηγές σιδήρου αποτελούν τα κρεατικά, ειδικά το κόκκινο κρέας, το ψάρι, τα όσπρια, ορισμένα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και ξηροί καρποί. Ακόμα και οι κακοί συνδυασμοί τροφίμων μπορούν να συντελέσουν στη διαμόρφωση χαμηλών επιπέδων σιδήρου.
- Δυσαπορρόφηση σιδήρου: Διάφορες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος, όπως η κοιλιοκάκη, η νόσος Chron, η ελκώδης κολίτιδα, μπορεί να διαταράξουν την ικανότητα απορρόφησης διαφόρων θρεπτικών συστατικών.
Ποια μορφή σιδήρου είναι πιο αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της αναιμίας;
Επειδή πολλές φορές η αντιμετώπιση των χαμηλών επιπέδων σιδήρου μέσω της διατροφής αποκλειστικά δεν είναι εφικτή θα χρειαστεί να λάβουμε ένα συμπλήρωμα διατροφής. Ποιο συμπλήρωμα διατροφής να επιλέξεις, όμως, ανάμεσα σε τόσες επιλογές;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας θα πρέπει να επιλέξουμε ένα σκεύασμα που να περιέχει δισθενή σίδηρο, καθώς φαίνεται ότι έχει υψηλότερη αποτελεσματικότητα και βιοδιαθεσιμότητα σε σχέση με τον τρισθενή σίδηρο. Παρόλα αυτά για να δούμε το αναμενόμενο αποτέλεσμα θα πρέπει να προσέχουμε να κρατάμε απόσταση 2 ώρες πριν και μετά την κατανάλωση του σιδήρου από τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο, όπως για παράδειγμα γαλακτοκομικά και τυριά, αλλά και από καφέ (λόγω της καφεΐνης) και τσάι, το οποίο περιέχει τανίνες.
Συμπερασματικά, επειδή ο επιπολασμός της αναιμίας είναι αρκετά υψηλός, ειδικά στις γυναίκες, είναι σημαντικό οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να καταναλώνουν τροφές πλούσιας περιεκτικότητας σε σίδηρο, να κάνουν σωστούς συνδυασμούς τροφίμων και να λαμβάνουν σκεύασμα σιδήρου, κατά προτίμηση δισθενούς σιδήρου, όταν κρίνεται απαραίτητο βάσει των εξετάσεων αίματος τους.
Κατερίνα Λουκά,
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Med.Sci
Βιβλιογραφία
1. Coad J, Pedley K. Iron deficiency and iron deficiency anemia in women. Scand J Clin Lab Invest Suppl. 2014;244:82-9; discussion 89. doi: 10.3109/00365513.2014.936694. PMID: 25083899.
2. https://www.who.int/tools/elena/interventions/iron-women
3. Assessing the prevalence of iron deficiency anemia and risk factors among children and women: A case study of rural Uttar Pradesh, Sharma, Jyoti et al., Clinical Epidemiology and Global Health, Volume 26, 101545
EASY