Εισαγωγή.
Το γαστρεντερικό σύστημα είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο λειτουργικά ζωτικά συστήματα οργάνων του ανθρώπινου σώματος και οι κύριες λειτουργίες του περιλαμβάνουν την κατάποση και την πέψη της τροφής, την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, την έκκριση νερού και ενζύμων και την απέκκριση των αποβλήτων. Επίσης το μικροβίωμα του γαστρεντερικού σωλήνα, είναι υπεύθυνο για την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος και την προστασία από εντερικές και εξωεντερικές παθήσεις.
Λειτουργία.
Η λειτουργία του πεπτικού συστήματος είναι να αφομοιώνει και να απορροφά τα τρόφιμα και στη συνέχεια να αποβάλλει τα άχρηστα προϊόντα με τη βοήθεια του ήπατος, της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος, του λεπτού εντέρου, του παχέος εντέρου και του ορθού. Κάθε ένα από αυτά τα όργανα παίζει συγκεκριμένο ρόλο στο πεπτικό σύστημα.
Η στοματική κοιλότητα έχει τέσσερις κύριες λειτουργίες. Πρώτον, παρέχει αισθητηριακή ανάλυση του υλικού των τροφίμων πριν από την κατάποση και μηχανική επεξεργασία μέσω της δράσης των δοντιών, της γλώσσας και των επιφανειών της υπερώας. Η στοματική κοιλότητα παρέχει επίσης λίπανση με την ανάμειξη τροφικού υλικού με βλέννα, εκκρίσεις σιελογόνων αδένων και περιορισμένη πέψη υδατανθράκων και λιπιδίων.
Ο φάρυγγας χρησιμεύει ως δίοδος τροφικού υλικού προς τον οισοφάγο. Κατά τη διάρκεια της κατάποσης, συμβαίνει κλείσιμο του ρινοφάρυγγα και του λάρυγγα για να διατηρηθεί η σωστή κατεύθυνση της τροφής, μια διαδικασία που επιτυγχάνεται από τα κρανιακά νεύρα IX και X.
Από τον φάρυγγα, το τροφικό υλικό πηγαίνει στον οισοφάγο. Η κύρια λειτουργία του οισοφάγου είναι η μεταφορά τροφικών υλικών στο στομάχι μέσω κυμάτων συστολής του διαμήκους και κυκλικού μυός του, γνωστά ως περίσταλση.
Το στομάχι είναι η κύρια περιοχή πέψης. Παρόλο που η πέψη του αμύλου και των τριγλυκεριδίων μπορεί να ξεκινήσει στο στόμα λόγω της αμυλάσης και της γλωσσικής λιπάσης στο σάλιο, η πέψη των πρωτεϊνών ξεκινά στο στομάχι. Μόλις το υλικό της τροφής φτάσει στο στομάχι, μπορεί να αποθηκευτεί προσωρινά και να διασπαστεί μηχανικά και χημικά από τη δράση των οξέων και των ενζύμων του στομάχου. Η έκκριση του εγγενούς παράγοντα που παράγεται από το στομάχι βοηθά στην κατάλληλη απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Η ικανότητα του στομάχου να αποθηκεύει τροφή πηγάζει από τη συμμόρφωσή του και την ικανότητά του να αλλάζει μέγεθος. Η οξύτητα του στομάχου που προκαλείται από το υδροχλωρικό οξύ καταστρέφει τους περισσότερους από τους μικροοργανισμούς που προσλαμβάνονται με την τροφή, μετουσιώνει την πρωτεΐνη, διασπά τα τοιχώματα των φυτών και είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση και τη λειτουργία της πεψίνης, ενός ενζύμου πέψης πρωτεϊνών που εκκρίνεται από τα κύρια κύτταρα.
Στην συνέχεια η τροφή κατευθύνεται στο λεπτό έντερο, όπου η πέψη συνεχίζεται. Σε αντίθεση με το στομάχι, που έχει μικρές απορροφητικές ιδιότητες, το 90% της απορρόφησης της τροφής συμβαίνει στο λεπτό έντερο. Το λεπτό έντερο έχει τρία τμήματα: το δωδεκαδάκτυλο, τη νήστιδα και τον ειλεό. Το δωδεκαδάκτυλο λαμβάνει χυμό από το στομάχι και πεπτικό υλικό από το πάγκρεας και το ήπαρ. Η νήστιδα είναι όπου συμβαίνει το μεγαλύτερο μέρος της χημικής πέψης και απορρόφησης. Ο ειλεός έχει επίσης λειτουργίες πέψης και απορρόφησης και είναι το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου που περιέχει την ειλεοτυφλική βαλβίδα, έναν σφιγκτήρα που ελέγχει τη ροή του υλικού από τον ειλεό προς το τυφλό έντερο του παχέος εντέρου. Τα ένζυμα που παράγονται από το λεπτό έντερο περιλαμβάνουν λιπάση για την πέψη των λιπών, πεπτιδάση για διάσπαση πεπτιδίων και σακχαράση, μαλτάση και λακτάση για διάσπαση σακχαρόζης, μαλτόζης και λακτόζης, αντίστοιχα.
Μέσα στο δωδεκαδάκτυλο, βοηθητικά πεπτικά όργανα όπως το ήπαρ και το πάγκρεας απελευθερώνουν πεπτικές εκκρίσεις. Το συκώτι είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο και αδένας του ανθρώπινου σώματος. Έχει πολλές λειτουργίες, αλλά ως βοηθητικό όργανο του πεπτικού συστήματος, παράγει χολή που γαλακτωματοποιεί λίπη και διάφορα λιπίδια για βέλτιστη πέψη. Η χολή που παράγεται στο ήπαρ αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Η χοληδόχος κύστη συστέλλεται για να απελευθερώσει τη χολή στο δωδεκαδάκτυλο όταν υπάρχει τροφή που περιέχει λίπος.
Το μη απορροφημένο και άπεπτο τροφικό υλικό προχωρά στο παχύ έντερο. Το παχύ έντερο έχει μήκος περίπου έξι πόδια και περιλαμβάνει το τυφλό έντερο, το ανιόν κόλον, το εγκάρσιο κόλον, το κατιόν κόλον και το σιγμοειδές κόλον. Το παχύ έντερο απορροφά νερό και ηλεκτρολύτες και αποικίζεται από μια κοινότητα τρισεκατομμυρίων μικροβίων που σχηματίζεται κυρίως από υποχρεωτικά αναερόβια βακτήρια και ονομάζεται μικροχλωρίδα ή μικροβίωμα του εντέρου. Η μικροχλωρίδα παράγει μια ποικιλία ενζύμων που διασπούν το άπεπτο υλικό τροφίμων και τις διατροφικές ίνες που δεν πέπτονται στο λεπτό έντερο. Τα βακτήρια μεταβολίζουν επίσης τα χολικά άλατα και τα παγκρεατικά ένζυμα που φτάνουν στο κόλον. Το παχύ έντερο περιέχει επίσης βακτήρια που συνθέτουν ορισμένες απαραίτητες βιταμίνες (νιασίνη, βιταμίνη Β1 και βιταμίνη Κ). Η περισταλτική κίνηση του παχέος εντέρου μετακινεί τα κόπρανα στο ορθό, όπου οι υποδοχείς τεντώματος σηματοδοτούν την έναρξη της διαδικασίας αφόδευσης.
Κλινική Σημασία.
Οι ασθένειες του γαστρεντερικού συστήματος μπορούν να επηρεάσουν οπουδήποτε από το στόμα μέχρι τον πρωκτικό σωλήνα και μπορεί να προκληθούν από πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, οι ανωμαλίες της στοματικής κοιλότητας περιλαμβάνουν όγκους σιελογόνων αδένων όπως πλειομορφικό αδένωμα, βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα και όγκο Warthin, τα οποία επηρεάζουν το σωστό περιεχόμενο και παραγωγή σάλιου.
Ο οισοφάγος υπόκειται σε ένα ευρύ φάσμα παθολογιών: σκληρόδερμα, δυσκινητικότητα οισοφάγου, στενώσεις οισοφάγου, οισοφαγίτιδα, αχαλασία και κιρσοί του οισοφάγου, τα οποία είναι ασθένειες που μπορούν να επηρεάσουν την κίνηση της τροφής στο στομάχι.
Περαιτέρω κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα, η γαστρίτιδα περιλαμβάνει φλεγμονή του στομάχου. Η γαστρίτιδα μπορεί να έχει οξεία έναρξη που προκαλείται από ΜΣΑΦ ή ισχαιμία του βλεννογόνου. Οι χρόνιες αιτίες γαστρίτιδας οφείλονται συνήθως στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή σε αυτοάνοση νόσο. Μια τέτοια αιτία αυτοάνοσης νόσου είναι η κακοήθης αναιμία, μια κατάσταση που εμποδίζει είτε τον σωστό σχηματισμό του εγγενούς παράγοντα είτε τη δέσμευσή του με τη βιταμίνη Β12, μια θρεπτική ουσία ζωτικής σημασίας σε φυσιολογικές διαδικασίες όπως η σύνθεση DNA και RNA, η αιμοποίηση και η νευρολογική λειτουργία. Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί επίσης να αποδοθεί στην έλλειψη διατροφικής πρόσληψης, καθώς το θρεπτικό συστατικό πρέπει να αποκτάται μέσω ζωικών προϊόντων ή συμπληρωματικών πηγών τροφής.
Οι ασθένειες του λεπτού και του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν κοιλιοκάκη, νόσο του Whipple, νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα, που επηρεάζουν την πέψη και την απορρόφηση των τροφικών υλικών και μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή καθώς δεν μπορούν να απορροφηθούν επαρκή θρεπτικά συστατικά.
Τέλος στα βοηθητικά όργανα του γαστρεντερικού σωλήνα υπάρχουν κληρονομικές διαταραχές υπερχολερυθριναιμίας και αλλες παθολογίες βοηθητικών οργάνων όπως αιμοχρωμάτωση, νόσο Wilson, ασθένειες της χοληφόρου οδού και παγκρεατίτιδα. Οι ασθένειες της χοληδόχου κύστης εμποδίζουν τη σωστή αποθήκευση της χολής από το ήπαρ, οδηγώντας σε δυσαπορρόφηση στο έντερο. Παραδείγματα αυτών των καταστάσεων περιλαμβάνουν τη χολολιθίαση και τη χολοκυστίτιδα.
Τα κύρια συμπτώματα των κοινών διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενο κοιλιακό άλγος και φούσκωμα, καούρα, δυσπεψία, ναυτία, έμετο, διάρροια και δυσκοιλιότητα. Οι διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος συγκαταλέγονται στις πιο διαδεδομένες διαταραχές με μη επαρκή αντιμετώπιση, επομένως, απαιτείται βασική έρευνα για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών μεθόδων.
Προστασία του γαστρεντερικού συστήματος.
Η προστασία του γαστρεντερικού συστήματος είναι απαραίτητη για την διατήρηση της συνολικής υγείας και ευεξίας. Κάποιες απλές φυσικές πρακτικές για την πρόληψη και την θεραπεία των γαστρεντερικών διαταραχών αναλύονται παρακάτω.
Η λήψη επαρκής ποσότητας νερού (τουλάχιστον 8 ποτήρια την ημέρα) είναι το πρώτο σημαντικό βήμα, για να ενεργοποιηθεί η πέψη και να ενισχυθεί η διέλευση των αποβλήτων μέσω του πεπτικού συστήματος.
Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα τρόφιμα επαρκή σε φυτικές ίνες. H διατροφή δεν είναι μόνο απαραίτητη για τη διατήρηση της ανθρώπινης ανάπτυξης, αναπαραγωγής και υγείας, αλλά επίσης ρυθμίζει και υποστηρίζει τις συμβιωτικές μικροβιακές κοινότητες που αποικίζουν την πεπτική οδό, τη μικροχλωρίδα (μικροβίωμα) του εντέρου. Από την παλαιολιθική εποχή, όταν οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες έτρωγαν κυρίως φρούτα και άγρια δημητριακά, μέχρι τη γεωργική εποχή, όταν άρχισαν να καλλιεργούνται οι καλλιέργειες, οι αρχαίοι κατανάλωναν περισσότερα από 100 g διαφόρων εύπεπτων και άπεπτων διαιτητικών ινών από φυτά την ημέρα. Οι φυτικές ίνες λειτουργουν ως πρεβιοτικά (ζυμώσιμες πρεβιοτικές ίνες) που ενισχύουν τα ωφέλιμα μπιφιδοβακτήρια (Bifidobacteria) του εντέρου, ή ως διαλυτές ίνες, που εμποδίζουν τη βακτηριακή-επιθηλιακή προσκόλληση (αντιβιοτική δράση). Επίσης οι φυτικές ίνες συνδέονται με την πρόληψη και αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας αλλά και την υποστήριξη της πέψης και προσφέρουν μια σειρά από επιπλέον οφέλη για την υγεία, όπως η πρόληψη του διαβήτη και του καρκίνου, απώλεια βάρους, κ.α.
Αν και οι φυτικές ίνες είναι πολύ ωφέλιμες για τον οργανισμό, ορισμένες τροφές πλούσιες σε συγκεκριμένες φυτικές ίνες, που ονομάζονται τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAP, μπορεί να είναι δύσκολο να αφομοιωθούν. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ορισμένα φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα και προϊόντα σίτου και σίκαλης. Σε περιπτώσεις λοιπόν γαστρεντερικών διαταραχών, μπορεί να οφελήσει σημαντικά μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAPS.
Η ζάχαρη επίσης πρέπει να αποφεύγεται για την προστασία του γαστρεντερικού συστήματος, γιατί η υπερβολική πρόσληψη της διαταράσσει τον εντερικό φραγμό, αυξάνοντας έτσι τη διαπερατότητα του εντέρου και προκαλώντας βαθιά δυσβίωση της μικροχλωρίδας του εντέρου, η οποία οδηγεί σε διαταραχή της ανοσίας του βλεννογόνου που ενισχύει την ευαισθησία σε λοιμώξεις.
Τα όξινα τρόφιμα τα οποία αυξάνουν την οξύτητα του γαστρικού υγρού μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα ασθενών με γαστρίτιδα, σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να αποφεύγονται τρόφιμα όπως τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλι, γκρέιπφρουτ, μανταρίνι), το λεμόνι, το ξίδι, και η ντομάτα, καθώς και τα καφεϊνούχα ροφήματα, το αλκοόλ, η γλουτένη, η ζάχαρη, και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, γιατί επιδεινώνουν την κατάσταση. Παράλληλα για την αντιμετώπιση της γαστρίτιδας μπορούν να χρησιμοποιηθούν φυσικές φαρμακευτικές ενώσεις, όπως η L-Γλουταμίνη σε σκόνη (π.χ. VioGenesis L-Glutamine Powder) που συµβάλλει στην αποκατάσταση και την αναδόµηση των επιθηλίων του γαστροπεπτικού και έχει αποδειχθεί ευεργετική για την αντιστάθμιση της γαστρικής βλάβης και την αντιμετώπιση της γαστρίτιδας. Και το εκχύλισμα ρίζας Γλυκόριζας που έχει επουλωτική δράση και βοηθά στην αποκατάσταση του διαβρωμένου βλεννογόνου του στομάχου.
Μια άλλη κοινή πεπτική διαταραχή, είναι η λειτουργική δυσπεψία ή ανεπάρκεια πεπτικών ενζύμων, που δυσκολεύει την πέψη των τροφών και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και προκαλεί τυμπανισμό, αέρια, φούσκωμα και κράμπες. Τα βασικότερα πεπτικά ένζυμα είναι η πρωτεάση που διασπάει τις πρωτείνες, η αμυλάση που διασπάει το άμυλο, η λιπάση που διασπάει το λίπος και η λακτάση που διασπάει την λακτόζη. Συνεπώς στην δυσπεψία ή την ανεπάρκεια πεπτικών ενζύμων, μπορούν να χορηγηθούν συμπληρώματα πεπτικών ενζύμων (π.χ. VioGenesis Digestive Enzymes) που βοηθούν στην καλύτερη πέψη της τροφής, ενώ παράλληλα ανακουφίζουν από στομαχικές και άλλες διαταραχές του πεπτικού συστήματος.
Ένα σχετικά νέο γαστρεντερικό σύνδρομο που αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, χωρίς να έχει βρεθεί ακόμα οριστική θεραπεία, είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ), που προκαλεί φλεγμονή, έντονο πόνο και αιμορραγία, χωρίς να έχει εντοπιστεί κάποιο οργανικό αίτιο. Οι ασθενείς με ΣΕΕ, μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτήν την γαστρεντερική διαταραχή, ακολουθώντας μια διατροφή χαμηλή σε FODMAPS, γλουτένη, λακτόζη και φρουκτόζη και λαμβάνοντας κάποιες φυτικές ενώσεις που έχουν δείξει υψηλή δραστικότητα στην αντιμετώπιση του συνδρόμου, όπως το έλαιο Μέντας (π.χ. VioGenesis Enteromol) που έχει δείξει σε πολλές κλινικές μελέτες πως προκαλεί χάλαση των λείων μυϊκών ινών του τοιχώματος του εντερικού σωλήνα, μειώνοντας τις έντονες συσπάσεις, τον πόνο και τα συμπτώματα της νόσου. Και το εκχύλισμα φύλλων Αγκινάρας που είναι αποτελεσματικό στη μείωση των κινήσεων του εντέρου από την τακτική δυσκοιλιότητα και διάρροια, κάτι που οφείλεται στην αντισπασμωδική του ένωση Cynaropicrin, που έχει σημαντικές φαρμακευτικές επιδράσεις.
Μια από τις πιο συχνές μολύνσεις του στομάχου, είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori), που είναι η πιο κοινή βακτηριακή λοίμωξη στον κόσμο και το πιο διαδεδομένο γαστρικό βακτηριακό παθογόνο στον άνθρωπο. Στην χώρα μας περισσότερο από το 60% του ενήλικου πληθυσμού είναι μολυσμένοι από το βακτήριο, με το μεγαλύτερο ποσοστό να μην το γνωρίζει. Η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού έχει συνδεθεί με γαστρεντερικές ασθένειες όπως γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, γαστρικό αδενοκαρκίνωμα και λέμφωμα βύνης και μη γαστρεντερικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων καρδιαγγειακών, θυρεοειδικών και δερματικών παθήσεων, καθώς και άλλων διαταραχών όπως αυτοάνοσες παθήσεις, αναιμία, σύνδρομο Guillain-Barre, κ.α. Φυσικά φαρμακευτικά σχήματα για την εκρίζωση του ανθεκτικού στα φάρμακα ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού περιλαμβάνουν, Μαστίχα Χίου που έχει δείξει βακτηριοκτόνο δράση στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού in vivo και σε αρκετές κλινικές μελέτες από το 1996 και έχει αποδείχθεί ότι σκοτώνει το 90% των απομονωμένων στελεχών του ελικοβακτηριδίου. Eκχύλισμα Σπόρων Γκρέιπφρουτ (π.χ VioGenesis CitrusCore Drops [Grapefruit Seed Extract]) που είναι ένα δραστικό φυσικό αντιβιοτικό που έχει επιδείξει σημαντική αντιβακτηριακή δράση έναντι όλων των στελεχών του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού και παράλληλα ασκεί ισχυρή γαστροπροστατευτική δράση έναντι των γαστρικών βλαβών. Kαι Αιθέριο Έλαιο Ρίγανης, που είναι από τα ισχυρότερα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα ανθεκτικά στελέχη του H. pylori.
Τέλος ένα από τα σημαντικότερα γαστρεντερικά προβλήματα, που είναι υπεύθυνο για την πρόκληση πολλών εντερικών και εξωεντερικών ασθενειών, είναι η δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος. Τα διαφορετικά διαμερίσματα του γαστρεντερικού σωλήνα κατοικούνται όπως είπαμε από πληθυσμούς μικροοργανισμών. Μακράν οι πιο σημαντικοί κυρίαρχοι πληθυσμοί βρίσκονται στο παχύ έντερο όπου υπάρχει μια πραγματική συμβίωση με τον άνθρωπο που είναι κλειδί για την ευημερία και την υγεία. Για μια τέτοια μικροχλωρίδα, η «νορμοβίωση» χαρακτηρίζει μια σύνθεση του «οικοσυστήματος» του εντέρου στο οποίο οι μικροοργανισμοί με πιθανά οφέλη για την υγεία υπερισχύουν σε αριθμό έναντι των δυνητικά επιβλαβών, σε αντίθεση με τη «δυσβίωση», στην οποία ένας ή λίγοι δυνητικά επιβλαβείς μικροοργανισμοί κυριαρχούν, δημιουργώντας έτσι μια κατάσταση επιρρεπής σε ασθένειες. Σήμερα, οι αποκλίσεις της μικροχλωρίδας του εντέρου συνδέονται με πολλές ασθένειες, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, η ηπατική στεάτωση, οι ασθένειες του εντέρου, οι ψυχιατρικές διαταραχές, οι αυτοάνοσες ασθένειες και αρκετοί τύποι καρκίνου.
Μια από τις σημαντικότερες φυσικές ενώσεις για την αποκατάσταση της δυσβίωσης του εντερικού μικροβιώματος, είναι βέβαια τα προβιοτικά, τα λεγόμενα «φιλικά βακτήρια» (όπως π.χ. τα VioGenesis ProbioMix 16), που προκαλούν επιλεκτική τροποποίηση στη σύνθεση και τη δραστηριότητα του μικροβιώματος του εντέρου και έτσι ενισχύουν τη νορμοβίωση, προκαλούν ευεργετικές επιδράσεις στο κόλον καθώς και σε εξωεντερικά διαμερίσματα, επηρεάζουν θετικά τις ανοσολογικές παραμέτρους και συμβάλλουν δραστικά στη μείωση του κινδύνου εντερικών και συστηματικών παθολογιών.
Επίλογος.
Το γαστρεντερικό σύστημα και το εντερικό μικροβίωμα, πέρα από την πέψη της τροφής και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, είναι και ο κύριος ρυθμιστής διαφόρων συστημάτων που πρέπει να συνεργάζονται για τη διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας. Συνεπώς η προστασία και η διατήρηση της ομοιόστασης του γαστρεντερικού συστήματος είναι επιτακτική για την πρόληψη και την θεραπεία πολλών λειτουργικών διαταραχών.
Ωστόσο επειδή το γαστρεντερικό σύστημα είναι ένα τεράστιο και πολύπλοκο σύστημα οργάνων, η διατήρηση της σωστής λειτουργίας και υγείας του είναι ένα δύσκολο και επίπονο έργο.
Φύλακας του ανθρώπου από την αρχαιότητα σε αυτό το δύσκολο έργο, είναι τα λειτουργικά τρόφιμα και τα φυτικά φάρμακα, τα οποία περιέχουν μια ποικιλία βιοδραστικών ενώσεων με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, που μπορούν να αποτρέψουν τις γαστρεντερικές ασθένειες και να υποστηρίξουν τους φυσικούς αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού, με ασφάλεια.
Ιωάννης Κάργας,
από την ομάδα της VioGenesis.
Βιβλιογραφία - Παράπομπες.
Gastrointestinal Physiology and Function. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28176047/
Gastrointestinal tract modelling in health and disease https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2653308/
Physiology, Gastrointestinal Nervous Control. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545268/
A review on the food digestion in the digestive tract and the used in vitro models. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8134715/
Gut microbiome and health: mechanistic insights. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35105664/
'Gut health': a new objective in medicine? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21401922/
Dietary fibre in gastrointestinal health and disease. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33208922/
The Health Benefits of Dietary Fibre. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33096647/
Dietary Fiber Intake and Gut Microbiota in Human Health. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9787832/
The Importance of Diet and Gut Health to the Treatment and Prevention of Mental Disorders. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27793225/
Prophylactic Effect of Bovine Colostrum on Intestinal Microbiota and Behavior in Wild-Type and Zonulin Transgenic Mice. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36672598/
Sugars and Gastrointestinal Health. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34902573/
Gut Microbiome: Profound Implications for Diet and Disease. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31315227/
Gut microbiota: An emerging therapeutic approach of herbal medicine for prevention of colorectal cancer. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9426771/
Protective nutrients and functional foods for the gastrointestinal tract. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11976152/
Gastrointestinal surface protection and mucosa reconditioning. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8577022/
Treatment of Gastrointestinal Disorders—Plants and Potential Mechanisms of Action of Their Constituents. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9105531/
Intestinal barrier and gut microbiota: Shaping our immune responses throughout life. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5788425/
EASY